حتما تا کنون بارها نام جوشکاری سربالا (Upside welding) به گوشتان خورده است. همانطور که می‌دانید جوشکاری یکی از فرآیندهای مهم در طی ساخت یا تعمیر قطعات فلزی است. از جوشکاری برای اتصال قطعات فلزات به یکدیگر استفاده می‌شود. حال جوشکاری روش‌های مختلفی دارد که یکی از آن‌ها جوشکاری سربالا یا جوش سر بالا می‌باشد.
جوش سر بالا از سخت‌ترین و البته تکنیکی‌ترین انواع جوشکاری بوده که امروزه کاربردهای فراوانی پیدا کرده است. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با این روش جوشکاری بیشتر آشنا کرده و نحوه انجام آن را مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید.
جوشکاری سربالا چیست؟
جوش سربالا یکی از تخصصی‌ترین روش‌های جوشکاری بوده که به فرآیند کاملا متفاوتی صورت می‌گیرد. در این روش جوشکار دو قطعه فلزی را در کنار یکدیگر قرار داده و از پایین‌ترین نقطه شروع به جوش دادن می‌کند. در واقع حرکت جوش از سمت پایین به بالا خواهد بود. جوش سربالا قطعا جز دشوارترین روش‌ها به شمار می‌رود.
اما چرا دشوارترین؟ چون در حین انجام آن باید با نیروی قدرتمندی دست و پنجه نرم کنید. بله درست حدس زدید، نیروی قدرتمند جاذبه!
جاذبه زمین هنگام جوشکاری سربالا (Upside welding) فشار زیادی به دستان شما وارد کرده و جوش دادن را برایتان چالش برانگیز خواهد کرد. به همین دلیل هر جوشکاری نمی‌تواند این روش را انجام دهد. بلکه جوش سر بالا باید توسط بهترین و با تجربه‌ترین جوشکاران صورت گیرد، تا هیچ عیب و نقصی نداشته باشد.
جوشکاری سربالا و جوش بالای سر! آیا یکی هستند؟
ممکن است هرگاه با دو عبارت جوش بالای سر و جوش سر بالا روبرو می‌شوید، تصور کنید که این دو روش یکی هستند. اما منظور از جوش بالای سر، روشی است که در آن جوشکار باید فلزی را دقیقا در بالای سر خود جوش دهد. معمولا این روش بر روی سقف انجام می‌شود.
در حالی که برای جوش سربالا جوشکار می‌بایست فرآیند جوشکاری را از پایین فلز شروع کرده و تا بالای آن ادامه دهد. پس این دو روش به هیچ عنوان یکی نبوده و تنها تشابه اسمی دارند.
جوشکاری سربالا با CO2
جوش سربالا نیز به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد. اما بهترین روش آن جوشکاری با CO2 است. برای انجام این کار از گاز دی اکسید کربن استفاده می‌شود. گاز حرارت زیادی ایجاد کرده و با قوس دار کردن فلز عملیات جوش را انجام می‌دهد. استفاده از فرآیند CO2 سبب می‌شود جوشکاری سریع‌تر و در مدت زمان کوتاه‌تری صورت گیرد.
اما این نوع جوشکاری نیاز به تجهیزات بیشتری داشته و تخصصی‌تر خواهد بود. به همین دلیل طبیعتا هزینه بالاتری را نیز در بر می‌گیرد. شما می‌توانید بهترین و با کیفیت‌ترین خدمات جوشکاری CO2 را با نازلترین قیمت از مجموعه معتبر میناسیان دریافت نمایید.
کاربرد جوشکاری سربالا
امروزه برای افزایش ایمنی در ساختمان‌های عظیم که به شکل تمام اسکلت هستند از جوشکاری سربالا خصوصاً جوشکاری سربالا با Co2 استفاده‌های زیادی می‌شود. هر گونه سهل‌انگاری در جوشکاری فلزات سنگین که با استفاده از جرثقیل جا به جا می‌شوند ممکن است خطرات جانی زیادی را به همراه داشته باشد.
این نوع جوشکاری‌ها بیشتر در محل ساخت برای اتصال دو قطعه فلزی به همراه جوش قوس فلزی به کار می‌روند. بنابراین جزو جوشکاری‌های رایج در صنایع مختلفی به خصوص ساختمان‌های اسکلت فلزی و ساخت تجهیزات فولادی به شمار می‌آیند. البته جوشکاری سربالا برای جوش دادن خطوط لوله‌ها و مخازنی که در ارتفاعات زیاد قرار دارند هم به کار می‌رود.
روش جوش سربالا
شاید بارها در فیلم آموزش جوشکاری سربالا دیده باشید که حرکت دست در جوشکاری سربالا همیشه از سمت پایین به بالا است. تصور کنید قرار است یک ساختمان بنا کنید، پس برای جوش دادن و اتصال فلزات باید از جوشکاری سربالا به صورت جوش عمودی بالا استفاده کنید.
البته در جوش عمودی بالا در سازه‌های فولادی لازم است اتصالات به خوبی در یکدیگر قفل شوند. همچنین با مهارت زیاد و به کار بردن تکنیک‌های جوش‌های زیگزاگ یا بافت، مانع از پاشش مواد مذاب به محیط اطراف شوید.
یادتان باشد در این روش جوشکاری سربالا لازم است جوش‌های تولید شده ۲ برابر قطر الکترود مناسب برای جوش سربالا باشد تا سبب استحکام و دوام بیشتر اتصالات بین فلزات گردد. البته برای پیشگیری از خطر سوختگی در هر بار مکث کردن بهتر است آمپر دستگاه جوش را به خوبی تنظیم کنید.
تفاوت جوش سربالا و سرپایین
همانطور که در عکس جوش سربالا مشاهده می‌کنید جوشکاری سربالا از پایین‌ترین نقطه به طرف بالاترین نقطه اتصال انجام می‌شود؛ ولی در جوشکاری سرپایین اصولاً این حرکت به صورت برعکس انجام می‌شود یعنی از بالاترین نقطه به سمت پایین‌ترین نقطه اتصال باید انجام شود. پس به طور کلی جوش سر بالا و سرپایین با آموزش جوشکاری سقفی کاملاً فرق دارد.
جوشکاری سربالا با الکترود 6013
آیا می‌دانید بهترین الکترود برای جوش کاری سربالا کدام نوع است؟ در حقیقت برای جوشکاری سر بالا بهتر است از الکترودهایی با قطرهای سیم کوچک و باریک استفاده کنید؛ چون این نوع الکترودها حتی در جوشکاری سربالا 7018 یک حوضچه جوش کوچک ایجاد می‌کنند که با جریان جوش پایینی کار خواهند کرد.
قوس‌های کوتاه و طولانی در جوشکاری سربالا
در آموزش جوشکاری سربالا این امکان وجود دارد که از قوس‌های کوتاه و همچنین قوس‌های طولانی استفاده کنید؛ چون قوس‌های کوتاه برای انجام جوشکاری قطعات فلزی و فولادی با ضخامت کم و همچنین انجام عملیات دقیق بسیار مناسب هستند. از طرفی قوس‌های طولانی برای انجام جوشکاری قطعات فلزی و فولادی با ضخامت بیشتر و همچنین انجام عملیات سریع‌تر استفاده‌های مناسب‌تری دارند.
تنظیم نازل در جوشکاری سربالا
نازل دستگاه جوش را در جوش‌های سربالا طوری تنظیم کنید که نوک نازل کمی به سمت بیرون باشد. در واقع این کار سبب می‌شود که نازل دستگاه جوش به بهترین حالت با سطح قطعات فلزی و فولادی در تماس باشد. در نتیجه جوشکاری به دقت و استحکام زیادی انجام شود.
نکات مهم هنگام انجام جوشکاری سربالا
برای اینکه از این روش نتیجه مطلوب‌تری دریافت کنید، هنگام انجام جوش سربالا به نکات طلایی زیر توجه نمایید:
- لبه‌هایی که باید به هم جوش داده شوند را پیشاپیش مشخص نمایید.
- هنگام جوش دادن براده‌های آهن را مرتب کنید، تا مسیر جوش گم نشود.
- خال جوش سربالا باید با نوع قطعه‌ای که انتخاب کرده‌اید تناسب داشته باشد.
- سطح قطعات فلزی را نیز از قبل پاکسازی نمایید، تا جوش با کیفیت بالاتری صورت گیرد.
- در جوشکاری سربالا عجله نکنید، چون روند کار دشوار بوده و طبیعتا کندتر نیز خواهد بود.
- دستگاه جوش نباید آلودگی داشته باشد. پس روغن، گریس و … آن را از قبل به طور کامل پاک کنید.
سخن آخر
در این مطلب از مجله کارگاه صنعتی میناسیان به بررسی فرآیند جوشکاری سربالا پرداختیم. این روش جوش مانند جوشکاری آرگون امروزه کاربردهای فراوانی پیدا کرده و در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما برای انجام آن حتما از افراد متخصص و با تجربه کمک بگیرید.
